Mijn zoon, de kanarie


‘Zijn longen piepen. Ik zal hem toch die derde inhalator voorschrijven.’ Mijn zoontje heeft (baby-)astma. Dagelijks puft hij meermaals met twee verschillende inhalatoren en bij een luchtweginfectie zelfs met drie. Onze huisarts zie ik tijdens de wintermaanden bijgevolg vaker dan mijn beste vrienden.

Waarom hij longproblemen heeft? De oorzaken zijn complex. Astma is de laatste decennia wereldwijd enorm toegenomen. Een van de verklaringen zou luchtvervuiling zijn. Onze deelname aan het CurieuzeNeuzen-project wees uit dat onze woonplaats gelukkig goed scoort wat stikstofdioxide betreft. Waarschijnlijk dankzij het grote park en weinig verkeersdrukte in de buurt. Maar luchtkwaliteit wordt ook bepaald door andere stoffen. Zo waarschuwt de Vlaamse Milieumaatschappij in haar recentste rapport dat de ozonwaarden in heel Vlaanderen te hoog liggen. Daarenboven woont 80 procent van de bevolking in een gebied met een te hoog jaargemiddelde fijn stof.

Voor een derde van de Vlamingen komt daar ook nog eens een te hoog stikstofniveau bovenop. De negatieve impact van luchtvervuiling varieert van ‘onopgemerkte fysische veranderingen’ over – jawel – een verhoogd percentage astma-aanvallen, (chronische) luchtweginfecties en cardiovasculaire aandoeningen. Vroegtijdige sterfte staat als een dreigende piek op deze grauwe piramide. De meeste mensen merken niet dat ze lijden onder slechte luchtkwaliteit, kinderen als mijn zoontje wel. Hij is als een kanarie in een koolmijn.

Laat ik u toevertrouwen dat ik geen overbezorgde moeder ben, maar die evolutie stemt toch tot nadenken. In welke mate ben ik zelf (indirect) mee verantwoordelijk voor de gezondheidsproblemen van mijn kind? Weegt de gezelligheid van onze houtkachel op tegen de vervuiling die we ermee produceren? Spring ik nog te vaak in mijn auto, terwijl ik de fiets of het openbaar vervoer zou kunnen nemen? Kunnen we investeren in een groen dak of een zijgevel klimop?

Soms vereist de milieubewuste keuze een extra inspanning. Mentaal, fysiek of financieel. Maar als je gemotiveerd bent en overtuigd van de impact van je keuzes, dan is het die inspanning waard. Hetzelfde geldt voor het klimaat. De twee gaan vaak hand in hand. Met veel liefde bereid ik vegetarische burgers, koop ik tweedehandskleding of draai ik spaarlampen in mijn luster. Als ik weet dat mijn gedrag impact heeft.

Daar wringt het schoentje. Want hoe gemotiveerd ik ook ben, individuele inspanningen alleen hebben niet de noodzakelijke impact op milieu en klimaat. Er is nood aan een sterk, ondersteunend beleid. Zolang onze politici schermen met slagzinnen als ‘Dit is niet ons territorium’, redden we het niet. Zo bleek vorige week dat de Belgische klimaatstrategie gebakken lucht is: geen eigen bijdrage of visie, hoogstens een opsomming van de klimaat- en energieplannen van de Vlaamse, Waalse en Brusselse regeringen (DS 11 februari 2020).

Dat Vlaamse plan is alvast allesbehalve ambitieus. De maatregelen die wél genomen worden, zouden grotendeels opgehoest worden door privé-investeerders, individuele huishoudens en bedrijven. Wat moeten we daarvan denken, de gemotiveerde jonge ouders op hun bakfiets door de regen? Ik kan het alleen zeggen met de woorden van mijn zoontje: kuch kuch.

(De Standaard, 2020)

Using Format