Je bent niet alleen
Elke ochtend tijdens het douchen som ik op waarvoor ik dankbaar ben. Melig? Jazeker. Maar het helpt om deze coronacrisis mentaal door te komen. ‘Liefdevolle vrienden. Gezonde kinderen. Voldoende werk om de rekeningen te betalen.’ Als alleenstaande zelfstandige in de media- en creatieve sector is dat laatste geen evidentie. Rond me zie ik collega’s al maandenlang in werkloze isolatie zitten. Theateracteurs. Eventmanagers. Regisseurs van buitenlandse documentaires. Sommigen verdienden een centje bij met artistieke workshops of in de horeca, maar ook die deuren sloten. Wanneer ze weer openen, is een groot vraagteken dat telkens verder op de kalender geduwd wordt. De crisis hakt er diep in. Financieel, maar vooral mentaal.
‘Hoe gaat het op je werk?’, is een vraag die we elkaar niet meer stellen. Wel: ‘Hoe voel je je? Is er al wat werk in het vooruitzicht? Ga je je omscholen? Voel je je nog zo nutteloos? Kan je naar een psycholoog of is dat te duur?’ Voor jonge, getalenteerde mensen zijn dit erg moeilijke vragen. Wij hebben geleerd om te mikken op de maan en te landen in de sterren. Als waardige dragers van de titel ‘millennial’ zijn we optimistisch, gedreven en doordrongen van het vooruitgangsgeloof. ‘Je kan alles worden, als je maar je best doet’, is ons onuitgesproken credo. ‘The sky is the limit.’ Niet bepaald leuzen die nu steun bieden. Integendeel. Wanneer je ’s ochtends alleen in bed ligt en geen enkele reden kan bedenken om op te staan, is die ‘sky’ wel erg ver te zoeken.
Pas op, ik wil niet zeuren. Ik kan Erika Vlieghe enkel gelijk geven in haar oproep. We mogen niet bij de pakken blijven zitten of elkaar naar beneden trekken met geklaag. Maar als het gaat over ernstige mentale problemen zoals depressie, angst, eenzaamheid, burn-out en zelfmoordgedachten, dat moeten we niet minder maar net meer praten. Anders raken mensen nog geïsoleerder dan ze al zijn en schuiven ze steeds dieper de put in. Donkere gedachten bespreekbaar maken, kan net een deel van de oplossing zijn.
Maar wat kunnen we nog doen? In tegenstelling tot de dagelijkse updates over het virus zelf, zijn er weinig cijfers beschikbaar over onze mentale gezondheid, kaart crisispsychiater Thomas Pattyn aan in Knack. Het is nochtans essentieel om een helder zicht te krijgen op mentale problemen, om dan de nodige middelen in te zetten. De ondersteuning voor iemand met minderwaardigheidsgevoelens na maanden aanhoudende werkloosheid, is anders dan die voor een angstige tiener of een zorgverlener met een burn-out. Als we niet weten hoeveel mensen met welke problemen kampen, dan varen we blind in de zoektocht naar oplossingen.
Maar dat deze mensen met velen zijn, is zeker. Dat we deze crisis doorkomen, gelukkig ook.
Tot die tijd: hou vol. Je bent niet alleen.
(De Standaard, 2021)